David Davidson, Henk Willem Smits, Remy Koens | Follow The Money
Het oorspronkelijk Russische gokbedrijf 1xBet is wereldwijd via meer dan duizend websites actief – legaal en illegaal. Uit nieuw opgedoken documenten blijkt dat Nederland internationaal wordt bekritiseerd vanwege dit soort bedrijven, die onder een Curaçaose goklicentie opereren.
Follow the Money volgde de datasporen van 1xBet en brengt de omvang van het geheimzinnige gokimperium in kaart.
- Gokbedrijf 1xBet is een van de grootste online casino’s ter wereld. Volgens analisten heeft het bedrijf een miljardenomzet.
- Behalve met reguliere valuta, faciliteert het bedrijf ook gokken met cryptomunten. In een poging de omvang hiervan te vatten, analyseerde Follow the Money ruim 250 cryptowallets die betrokken waren bij meer dan 3 miljoen transacties, samen goed voor 4 miljard euro.
- Uit onderzoek van Follow the Money blijkt dat het bedrijf – direct en indirect – meer dan duizend goksites over de hele wereld runt. Met een ‘script’ troffen we netwerken aan die meer dan duizend websites runnen, waarvan een deel zich illegaal richt op landen met sterke gokautoriteiten: Europese landen, de Verenigde Staten en Australië.
- 1xBet opereert internationaal onder een goklicentie uit Curaçao. Uit onderzoek van Follow the Money blijkt dat Nederland hierop wordt aangekeken en grote reputatieschade ondervindt door de cowboypraktijken van de enorme gokindustrie op het eiland.
- Het bedrijf is door Oekraïne op de sanctielijst gezet omdat het Rusland financieel zou steunen. Oekraïne noemt Nederland als de jurisdictie van waaruit 1xBet opereert.
‘De goede naam van het Koninkrijk (en: Nederland) wordt te grabbel gegooid.’ Ambtenaren draaien er niet omheen in een nota uit 2020 aan hun baas, op dat moment Raymond Knops, staatssecretaris van Koninkrijksrelaties. De nota gaat over de duizenden internetcasino’s die huizen op Curaçao.
‘De online goksector is een van de grootste criminogene en ondermijnende factoren op het eiland,’ schrijven de ambtenaren verder aan Knops (CDA). ‘De online goksector bekommert zich niet om de (il)legaliteit van hun aanbod in de landen waarop ze zich richten.’
‘In het geval van dit specifieke Curaçaose exportproduct (online-kansspelen) blijkt dat de aanbieders van dat product zich grotendeels niet houden aan wet- en regelgeving van het ontvangende land, met name ten aanzien van de benodigde vergunningen,’ aldus een memo van de Kansspelautoriteit uit 2018.
Bovenstaande is een bloemlezing uit memo’s, nota’s en mails, verkregen na een beroep op de Wet open overheid (Woo), over de worsteling op Haagse ministeries met de ongrijpbare online gokindustrie op Curaçao.
Veel landen hebben last van Curaçaose gokbedrijven. ‘Uit een inventarisatie blijkt dat dat in elk geval aan de orde is in Nederland en in elf andere Europese jurisdicties (België, Duitsland, Finland, Frankrijk, Italië, Letland, Litouwen, Noorwegen, Spanje, Tsjechië en het VK) en ook in de Australische jurisdictie New South Wales. Ook blijkt de VS ‘bediend’ te worden vanuit Curaçao, zonder te voldoen aan Amerikaanse federale of statelijke wet- en regelgeving.’
FC Barcelona
Een van de bekendste online wedkantoren en casino’s dat werkt met een licentie van Curaçao is 1xBet. Analisten zijn het erover eens dat 1xBet een miljardenomzet heeft en een van de grootste, zo niet het grootste online casino ter wereld is.
Het bedrijf is hiermee een belangrijke bijdrager aan de onvrede over het Curaçaose casinobeleid. De aanbieder van sportweddenschappen en casinospellen staat internationaal bekend om zijn moeizame verhouding met regelgeving. Eerder achterhaalde Follow the Money dat aan 1xBet gerelateerde goksites het vaakst voorkomen op internationale zwarte lijsten van toezichthouders: in totaal bijna 1800 websiteadressen in allerlei naamvarianten.
Hoewel 1xBet geen vergunning heeft in Nederland, net als in veel andere landen, kun je de naam toch vaak langs zien komen op de Nederlandse televisie. 1xBet heeft namelijk sponsordeals met met de Italiaanse voetbalcompetitie Serie A, de Spaanse La Liga, de Africa Cup en de teams FC Barcelona en Paris Saint-Germain.
Op die manier bouwt het bedrijf aan zijn naamsbekendheid, en wekt het vertrouwen, terwijl het in veel markten ongereguleerd of zelfs illegaal werkt.
Achter een façade van partnerships met gerenommeerde voetbalclubs gaat een imperium schuil dat zich niet aan banden laat leggen. Een imperium ook, dat ondoorzichtig is en zich maar moeilijk in kaart laat brengen. Om meer te weten te komen over de omvang en activiteiten van 1xBet, heeft Follow the Money een tijdlang de datasporen van het bedrijf gevolgd. Deze sporen leidden onder meer naar honderden websites gehost vanuit Amsterdam, en naar virtuele portemonnees waar 4 miljard euro in cryptomunten doorstroomt. Want gokken met bitcoins, dat kan ook bij 1xBet.
Sanctielijst Oekraïne
Gokbedrijven beloven zich doorgaans in te zetten voor ‘verantwoord spelen’. 1xBet lijkt hierdoor niet gehinderd. ‘Er wordt misbruik gemaakt van spelers met een gokverslaving,’ ervaart de op Curaçao gevestigde advocaat Roel Bijkerk, die mensen bijstaat die veel geld hebben verloren bij 1xBet. ‘Eén iemand was voor een miljoen euro aan bitcoins kwijtgeraakt.’
Advocaat Bijkerk vorderde namens een groep gedupeerden van 1xBet geld terug. ‘Daar werd totaal niet op gereageerd, laat staan dat er werd betaald.’ Hij vroeg daarop in 2021 het faillissement aan van 1xBets moederbedrijf op Curaçao: de brievenbusfirma 1xCorp. Dit jaar werd het faillissement definitief na uitspraak van de Hoge Raad in Nederland.
‘Voor een miljoen euro aan bitcoins kwijtgeraakt’
Tekenend voor de ongrijpbaarheid van het gokbedrijf – en tot Bijkerks frustratie – is dat 1xBet daarna doodleuk op exact hetzelfde adres in Willemstad actief werd via een andere brievenbusfirma met de naam Acom Latin America NV, terwijl gokkers die ten onrechte hun tegoeden zagen verdwijnen nog altijd geen cent van 1xBet hebben gezien.
Gedupeerden van 1xBet die zich melden komen uit de hele wereld. ‘Van Argentinië tot Rusland en Nederland, maar ook Afrikaanse landen,’ vertelt Bijkerk.
Tot voor kort was 1xBet zelfs actief in Oekraïne, wat leidde tot een schandaal waar president Zelensky zich persoonlijk mee moest bemoeien. In Oekraïne bestaat namelijk het vermoeden dat Rusland profiteert van de inkomsten van het van oorsprong Russische gokbedrijf.
Oekraïne heeft 1xBet en zijn Curaçaose vennootschappen inmiddels op een sanctielijst gezet. Opvallend is de jurisdictie die Oekraïne noemt als de huidige thuishaven van 1xBet: Nederland.
Curaçaose gokproblemen belanden in Nederland
De situatie op Curaçao is uniek: niet de overheid maar een handvol bedrijven verstrekt er licenties voor internationaal gebruik aan online gokbedrijven. Iedere vorm van staatstoezicht ontbreekt. Inmiddels hebben deze bedrijven duizenden sublicenties uitgegeven aan brievenbusfirma’s die worden beheerd door Curaçaose trustkantoren.
Ook 1xBet kreeg zijn licentie van een van de ‘masterlicentiehouders’: Cyberluck. Follow the Money benaderde Angelique Snel-Guttenberg, ceo van Cyberluck, per e-mail met vragen, maar kreeg tot op heden geen reactie.
Curaçao zelf lijkt niet veel beter te worden van deze situatie. Follow the Money heeft een overzicht van belastingaanslagen van 1xCorp op Curaçao ingezien. Hieruit blijkt dat het bedrijf sinds 2019 voor 2,3 miljoen Antilliaanse gulden (bijna 1,2 miljoen euro) is aangeslagen en dat dit bedrag in 2022 nog openstond.
Illegale downloads
1xBet is een meester in het zich invechten in nieuwe markten. Het bedrijf maakt hierbij handig gebruik van het feit dat sociale mediabedrijven als Instagram niet heel goed op sluikreclame van gokbedrijven letten.
In India werkt 1xBet aan zijn naamsbekendheid door illegaal films ter download aan te bieden. Een tactiek die het eerder ook in Rusland toepaste. Hollywood-films worden ondertiteld en online aangeboden met het 1xBet-logo ingebrand.
In Afrikaanse landen als Nigeria, Kenia, Zambia en Oeganda sponsort 1xBet onder andere met beroemde en invloedrijke popsterren die hun fans richting de gokwebsite sturen.
Een onderzoek van The Sunday Times bracht 1xBet in 2019 in verband met een casino waar vrouwen topless de kaarten deelden, advertenties op illegale websites en zelfs het faciliteren van weddenschappen op kindersporten. Als gevolg hiervan moesten de Britse topclubs Chelsea, Liverpool en Tottenham Hotspur hun samenwerking met 1xBet staken.
Het drietal heeft een eigen dancefestival op Cyprus
Ook in Nederland opereert het bedrijf op schimmige wijze. Op verschillende Nederlandstalige websites wordt actief uitgelegd hoe er bij 1xBet gespeeld kan worden, terwijl het bedrijf helemaal niet op de Nederlandse online gokmarkt mag opereren. Wie achter deze sites zit blijft onduidelijk.
In Nederland legde de Kansspelautoriteit 1xBet en zijn Curaçaose brievenbusfirma een boete op van vier ton nadat was gebleken dat het bedrijf zich in 2018 met liefst 83 verschillende websites had gericht op Nederlandse spelers.
Oprichters op Cyprus
De drie Russische oprichters van 1xBet, Roman Semiokhin, Sergey Karshkov en Dmitry Kazorin, zijn alle drie afkomstig uit de stad Brjansk, zo’n 370 kilometer ten westen van Moskou. Inmiddels wonen de drie op Cyprus. Voor de inval in Oekraïne hadden Russische autoriteiten een internationaal arrestatiebevel tegen hen uitgevaardigd. Hoe de drie zich tegenwoordig verhouden tot 1xBet is niet helemaal duidelijk.
Wel is helder dat er veel geld bij ze binnenstroomt. Hun nieuwe hoofdkwartier in Limasol, een stad in het zuiden van Cyprus, is ontwikkeld door deze heren zelf, zo vertelde Semiokhin in een zeldzaam interview met de Russische Forbes uit 2021. Ook organiseert het drietal een eigen dancefestival op Cyprus, Beon1x, dit jaar met dj-kanonnen als Maceo Plex, Black Coffee en Paul Kalkbrenner.
In hetzelfde interview vertelt Semiokhin dat hij zijn in de gokwereld verdiende vermogen heeft geïnvesteerd in vastgoedprojecten en een konijnenfokkerij in zijn thuisstad Brjansk.
Meer dan duizend sites in tweehonderd landen
Het gokbedrijf runt haar merk 1xBet wereldwijd. Andere variaties, zoals 1xStavka voor de Russische markt en 1xBit voor cryptogokken, zijn op het oog duidelijk herkenbaar als onderdeel van de 1x-familie. Follow the Money trof daarnaast meer dan vijftig netwerken aan, die op het eerste gezicht niets te maken lijken te hebben met 1xBet. Ze gebruiken een andere merknaam, een eigen vormgeving en staan op naam van andere rechtspersonen die op papier niets te maken hebben met 1xBet.
Maar de software die deze sites gebruiken verraadt dat ze toch bij het 1x-netwerk horen. Follow the Money creëerde een script om te controleren of bepaalde bestanden op een website worden gehost op de verwachte plek. Vervolgens werd dat script losgelaten op alle websites die op een zwarte lijst staan van een kansspelautoriteit. Als er een 1xBet-logo of ander promotiemateriaal werd aangetroffen, dan werd dat bijgehouden door het script.
Deze netwerken runnen gezamenlijk meer dan duizend websites, gericht op meer dan tweehonderd landen. Wat opvalt is dat het vooral deze merken zijn die actief zijn in gebieden met relatief sterke gokautoriteiten: Europese landen, de Verenigde Staten en Australië. Officiële 1xBet-websites staan juist alleen registraties toe van gokkers uit andere delen van de wereld.
Anoniem gokken met crypto’s
Naast de Tesla-dealer in Amsterdam Zuidoost, niet ver van de Johan Cruijff Arena, staat een pakhuis waarop in grote letters Datacenter.com valt te lezen; onderdeel van een wereldwijde hostingpartij. Honderden variaties op 1xBet.com (sites die doorverwijzen naar een van de gokportalen van 1xBet en merken als 22bet, Coinplay en Betwinner) gebruiken een IP-adres dat valt te herleiden naar servers in dit pakhuis in Amsterdam-Zuid.
Zo ook 1xBit. Dit cryptocasino is in trek, blijkt uit een analyse door Follow the Money van ruim 250 cryptowallets die zijn ontdekt met speciale software om cryptowallets te deanonimiseren. Deze digitale portemonnees voor cryptomunten waren betrokken bij meer dan 3 miljoen transacties, samen goed voor 4 miljard euro. Regelmatig vinden transacties plaats van- en naar zogeheten mixers. Een zo’n mixer is Tornado.Cash, dat in verband wordt gebracht met witwaspraktijken omdat ze de herkomst van cryptomunten nog verder anonimiseren.
Datacenter.com is zich van geen kwaad bewust. ‘Datacenter.com is een groothandel carrier-neutrale datacenter provider,’ verklaart algemeen directeur Oleksandr Kadyshev. ‘In het algemeen zijn wij niet op de hoogte van de netwerkactiviteiten van onze klanten, aangezien netwerkdiensten volledig buiten ons bereik vallen.’
Schimmige bedrijfsstructuur
Niet alleen het wereldwijde netwerk van websites van 1xBet is in nevelen gehuld, hetzelfde geldt voor de structuur van het bedrijf zelf. In openbare documenten is nauwelijks iets te vinden over wie de ultimate beneficial owners (UBO’s) zijn, welke vennootschappen aan 1xBet zijn verbonden, of waar het geld heen stroomt.
Een Russisch vonnis uit 2021 dat Follow the Money in handen heeft, verschaft echter wél meer inzage in het bedrijf. In Rusland was 1xBet onderwerp van strafrechtelijk onderzoek nadat het tussen 2014 en 2019 volgens de Russische krant Kommersant circa 63 miljard roebel (bij de huidige wisselkoers zo’n 700 miljoen euro) had omgezet met illegaal gokaanbod. In de zaak werd een manager van een lokale vestiging van 1xBet veroordeeld.
1xBet-oprichters Semiokhin, Karshkov en Kazorin waren verdachten in deze zaak. In een interview met de Russische Forbes sprak Semiokhin vanuit Cyprus de beschuldigingen tegen. Volgens hem waren de bedragen op niets gebaseerd en was er ‘geen enkel onderzoek uitgevoerd’.
Uit documenten en getuigenverklaringen die in het vonnis worden geciteerd komt naar voren dat Kazorin eigenaar is geweest van 1xBets inmiddels failliete Curaçaose brievenbusfirma 1xCorp N.V. Deze firma staat volgens het vonnis ook genoemd in overeenkomsten die 1xBet verbinden aan internationale betalingssystemen. Kazorin zou deze overeenkomsten namens de Curaçaose vennootschap hebben getekend.
Een ander bedrijf dat opduikt in het vonnis is Techinfusion Limited, dat opereert vanuit Gibraltar, en bankiert bij de Valartis Bank te Liechtenstein. Techinfusion is opgezet door 1xCorp op Curaçao. Via een tussenschakel ging er geld vanuit Techinfusion naar vennootschappen op onder andere Cyprus, die volgens het vonnis eigendom waren van Semiokhin.
Onhoudbare situatie
Op de Haagse ministeries breken ambtenaren zich al jaren het hoofd over ‘Curaçaose’ bedrijven als 1xBet. Uit via de Woo verkregen documenten blijkt dat al in 2018 een strafrechtelijke aanpak is besproken, evenals de mogelijkheid om samen met toezichthouders uit andere landen illegaal opererende websites ‘op zwart te zetten’. Doelwitten zouden goksites moeten zijn die al door de Kansspelautoriteit waren beboet, zoals 1xBet.
Maar van daadwerkelijk optreden is het nooit gekomen. Ook is het in vijf jaar tijd nog niet gelukt om Curaçao tot ingrijpen, betere wetgeving of zelfs maar een vorm van toezicht te bewegen: ‘De lokale autoriteiten zijn niet per se geneigd om op te treden tegen aanbieders van online kansspelen die wet- en regelgeving van overzeese jurisdicties overtreden’, staat het met gevoel voor understatement omschreven in een memo uit 2018.
Inmiddels zegt de Curaçaose regering van de ernst doordrongen te zijn. Na nieuws van Follow the Money over Curaçaose gokbedrijven op de Oekraïense sanctielijst sprak zij zelfs van een ‘onhoudbare situatie’. De Curaçaose minister van Financiën Javier Silvania liet weten een nieuwe wet voor te bereiden.
Of deze effectief gaat worden is nog niet te zeggen. Het eiland is een zelfstandig land binnen het Koninkrijk der Nederlanden en bepaalt zijn eigen regels. Voorlopig heeft Nederland – en de rest van de wereld – nog wel even met 1xBet te maken.
Follow the Money vroeg Directeur Ronnie de Mei van Capital Trust, dat 1xBets huidige brievenbusfirma Acom Latin America NV vertegenwoordigt, naar de afweging om 1xBet ondanks de misstanden toch als cliënt te behouden. De Mei antwoordde: ‘Welke misstanden bedoel je precies?’
Daarmee ging hij voorbij aan voorbeelden die Follow the Money aan hem had voorgelegd, zoals de vermeldingen op zwarte lijsten, de strafzaak in Rusland en de boete die 1xBet in Nederland had gekregen. Maar ook de plaatsing op de Oekraïense sanctielijst. Volgens De Mei wordt gebruikgemaakt van geoblocking om spelers te weren uit landen waar 1xBet niet actief mag zijn.
Hoewel op 1xBet.com staat vermeld dat ‘de inhoud van de website eigendom is van en wordt beheerd door ACOM Latin America N.V. als licentiehouder’, nuanceert De Mei de relatie. Hij spreekt van een ‘verkeerde veronderstelling’ om aan te nemen dat 1xBet en Acom Latin America hetzelfde zijn. ‘Formeel is dit niet zo. Er is wel een relatie tussen Acom Latin America NV en 1xBet op basis van een franchise agreement met de eigenaar (brand owner) van 1xBet.’
Ook 1xBet zelf is gevraagd om een reactie. ‘Alle beschikbare informatie is te vinden op de website,’ is het enige dat het bedrijf antwoordt op een lijst met vragen.
Bron: Follow The Money